मीमामसाशास्त्रे, सूत्रषु ६–२४ अनेकाः पूर्वपक्षाः (तेषामुत्तराणि च) कथ्यन्ते । शब्दः कर्तृक इति ते पूर्वपक्षिन मन्यन्ते । यद्येवं स्यात्, शब्दस्यार्थेन नित्यसम्बन्धो ऽप्यसम्भव एव । एतस्मात् करणात् ते पूर्वपक्षाः न मीमांसकानामुक्ताः, अपि तु नैयायिकादीनाम् ।
सूत्राणाम् १।१।६–११पर्यन्तात् शबरस्वामिनः भाष्यं स्वल्पमेव । श्रीवेदान्तदेशिकैस्तु स्फोटनिरासः, केषांचिच्चोपनिषद्वाक्यानां व्याख्यमपीह लिखितम् ।
६-सूत्रम् “कर्मैके तत्र दर्शनात्” इति । भाष्यपठणात्पूर्वम् “शब्द कर्म एव, इति केचिद्वदन्ति, क्रियानन्तरं शब्दस्य दर्श्नात्” इति मयावगतम् । शाबरभाष्ये ऽपि शब्दो ऽनित्यः क्रियमानत्वादिति व्याख्यातम् ।
श्रीवेदान्तदेशिकानां सेश्वरमीमांसायां तु “कर्म” इति शब्दस्य वाचक्तवं, न तु शब्द एव । “तत्र दर्श्नात्” इति च “संकेते सति वाचकत्वदर्शनात्” इति ।
यथा कात्यायनवार्त्तिके अादौ “सिद्ध शब्दस्यार्थेन संबन्धः“, तथा मीमांसासूत्रेषु १।१।१–१।१।५ अपि शब्दार्थसंबन्ध एव नित्यः, न तु शब्द स्वयम् । नैयायिकास्तु शब्द नाद एव इति मन्वानः शब्दस्यानित्यत्वं स्वीकुर्वन्ति ।
अतः मीमांसादृष्टौ वेदान्तदेशिकमतं युक्तमेव । नैयायिकदृष्टौ तु शबरस्वामिनः ।
एतस्मिन् “ब्लोगे” संस्कृत“पोस्ट्” मासे मासे प्रथमे सोमवासरे पठितव्यानि ।
The 155th Philosophers’ Carnival has recently been published!
For those who are new to the Philosophers’ Carnival: Each month (around the 10th) a different blog hosts the Carnival. The blogger selects interesting blog posts about all topics of philosophy (including the philosopher’s profession), based on her own interests and on what has been submitted here (where you can also find the list of all previous editions of the Carnival). Thus, if you want to see more Sanskrit (etc.) Philosophy featured, be sure to signal interesting blog-posts (either your own ones or someone else’s ones) about it.